Thomas Cook (22/11/1808 – 18/7/1892, người Anh) được lịch sử ngành du lịch vinh danh với tư cách là ông tổ của ngành lữ hành, người sáng lập ra Thomas Cook Travel Inc – công ty du lịch lữ hành đầu tiên trên thế giới.
Thomas Cook sinh năm 1808 ở miền Trung nước Anh. Nghề nghiệp đầu tiên của ông là một nhà làm vườn, sau đó trở thành thợ mộc. Năm 1841 ông mở một hoạt động kinh doanh mới. Ông đã tổ chức chuyến đi cho 570 người tới dự một hội nghị của những người bài rượu trên một chiếc tàu được thuê từ Leicester tới Longborough dưới hình thức một tour hướng dẫn. Khoảng cách đoạn đường này là 35 km. Ông đã liên lạc với hãng tàu hoả để có giá vé giảm đặc biệt, cung cấp thực phẩm và nước uống trên tàu, tổ chức sắp xếp cho 570 người ở Longborough – khái niệm tour trọn gói mới xuất hiện, đó là những hoạt động thể hiện bản chất của ngành lữ hành hiện đại.
Ga Leicester – nơi xuất phát chuyến tour trọn gói đầu tiên
Năm 1845, ông mở 1 hãng lữ hành ở Leicester. Doanh nghiệp này đã được coi là hãng lữ hành đầu tiên theo nghĩa hiện đại. Bí quyết kinh doanh của Cook là du lịch rẻ sẽ đẩy con người tránh xa các quán rượu rẻ tiền. Trong thời gian đầu, ông đã tổ chức một loạt các chuyến đi tới các điểm du lịch lý thú ở Anh và Scotland. Ông đã viết sách hướng dẫn du lịch cho du khách và ký các hợp đồng trọn gói phục vụ các chuyến viếng thăm tới các lâu đài lịch sử.
Năm 1850, ông xuất bản cuốn “excursionist”. Đó là sự kết hợp các bài viết về các chuyến đi và các yếu tố của 1 catologue (bản liệt kê) giành cho khách hàng của mình.
Năm 1851, ông đã tổ chức chuyến đi cho 165.000 du khách tới hội chợ thế giới tại Luân đôn. Nhân sự kiện đó ông đã tuyên truyền ý tưởng tiết kiệm tiền cho mục đích du lịch và nghỉ ngơi.
Ông đã tổ chức các tour du lịch tới lục địa châu Âu, các tour du lịch văn hoá cho giới trẻ, các tour du lịch tắm biển tới các làng ven biển của Anh và kết hợp các dịch vụ khác nhau phục vụ cho các chuyến đi tới Luân Đôn và các làng mạc, các thành phố lý thú của Anh. Tiếp theo là tổ chức các chuyến du lịch đến các điểm du lịch trên lục địa như Thụy Sỹ (từ năm 1862, nhiều người đã nói: các chuyến du lịch do Cook tổ chức là một trong những lý do thúc đẩy sự phát triển du lịch nhanh chóng ở đất nước này), Italia và gần như tới tất cả các thủ đô của châu Âu, chủ yếu là tới Pari.
Một ví dụ cho thấy sự nhạy bén trong kinh doanh của Cook là chỉ vài tháng sau khi cuộc nội chiến ở Mỹ kết thúc, năm 1865, Thomas Cook đã có sản phẩm độc đáo phục vụ du khách: tour tham quan các chiến trường nổi tiếng trong cuộc nội chiến. Sáu năm sau, ông lại mở rộng thị trường này bằng cách tổ chức các chuyến du lịch trọn gói dành cho người có nhu cầu nhập cư đến Hoa Kỳ và Canada.
Năm 1865, ông rời Luân Đôn và ít lâu sau ông đã bố trí cho con trai là John Mason Cook vào làm trong doanh nghiệp của mình. Từ đó hãng lữ hành của ông mang tên “Th.Cook & Son“.
”Hổ phụ sinh hổ tử”, Thomas Cook may mắn khi có được một người con trai tài giỏi không kém cha. Sau khi con trai của ông là John Mason Cook tiếp quản và đổi tên doanh nghiệp là “Thomas Cook & Son”, công ty này đã có những bước phát triển vượt bậc về doanh thu cũng như lấn sân vào nhiều lĩnh vực kinh doanh khác. Năm 1869, với khả năng kinh doanh nhạy bén và khôn khéo, John Mason Cook tổ chức các tour đầu tiên đến Palestin và Ai Cập. Các sản phẩm của Th.Cook & Son ngày càng đa dạng: đi thuyền buồm trên sông Nil, đi lạc đà xuyên sa mạc, cưỡi voi săn hổ ở Ấn Độ, chinh phục Himalaya, tour vòng quanh thế giới… Năm 1871, công ty của Thomas Cook đã có 120 chi nhánh khắp nước Anh và ở ở gần như tất cả các thành phố lớn của châu Âu, Bắc Mỹ, Cận đông, Nam và Đông Nam Á, và Úc.
Năm 1872, “Cook” đã tổ chức tour du lịch đầu tiên vòng quanh thế giới (kết qủa là mang lại tiếng tăm lớn cho cuốn sách của Jules Verne “80 ngày vòng quanh thế giới“.
Hậu thế nghiêng mình thán phục Thomas Cook, bởi ông là người đầu tiên nghĩ ra rất nhiều loại hình dịch vụ chính của ngành lữ hành, mà đến tận ngày nay các loại hình này vẫn còn hoạt động và sinh lời một cách hiệu quả. Ngoài tổ chức tour, đặt phòng khách sạn, ông còn viết sách về kinh nghiệm của những chuyến đi, giới thiệu nhiều địa điểm văn hóa – lịch sử khắp nơi. Ông đưa vào các cuốn sách của mình những thông tin giới thiệu hàng loạt dịch vụ hấp dẫn trong các chuyến hành trình để khách hàng có thể tham khảo, tìm hiểu và lựa chọn.
Thomas Cook là người đã phát minh ra :
– Giá vé đoàn
– Tour du lịch trọn gói (package)
– Tiết kiệm tiền cho mục đích du lịch
– Xuất bản cuốn “excursionist“
– Vé đường sắt quốc tế
– “Circular Notes“ (tương tự như 1 thư tín dụng)
– “Hotel Coupon“ (hoá đơn khách sạn đầu tiên)
Đến nay, dù không còn thuộc quyền sở hữu của gia đình Thomas Cook nhưng công ty du lịch nổi tiếng thế giới này vẫn giữ nguyên tên Thomas Cook như một sự vinh danh cho người sáng lập.
John Mason đã từng nói:”Với Thomas Cook and Son, không có một nơi nào trên thế giới bạn không thể đi tới.” Và nhờ sự tiên phong của Thomas Cook, ngành du lịch đã sang trang mới, trở thành ngành công nghiệp không khói, thành nguồn thu, thành hướng phát triển chính của không biết bao vùng lãnh thổ. Nhờ Thomas Cook, những vùng đất xa lạ trở nên gần gũi hơn với du khách. Nhờ Thomas Cook, trái đất dường như nhỏ lại…